انحراف چشم نوزاد تا چند ماهگی طبیعی است؟

انحراف چشم نوزاد تا چند ماهگی طبیعی است؟ بررسی کامل علت، علائم و درمان

چپ شدن چشم نوزاد یکی از نگرانی‌ های رایج بین پدر و مادرهایی است که نوزاد تازه ‌واردشان را زیر نظر دارند. خیلی وقت‌ ها وقتی نوزاد به یک نقطه خیره می ‌شود، ممکن است یک چشم کمی به طرف داخل یا بیرون متمایل به نظر برسد. این حالت، که به آن انحراف چشم نوزاد یا "استرابیسم" گفته می ‌شود، همیشه نشانه‌ ی بیماری یا اختلال نیست. اما سؤال اصلی اینجاست: این وضعیت تا چه سنی طبیعی است و از چه زمانی باید نگران شد؟

در این مقاله، به زبان ساده و درعین ‌حال کاملاً علمی و کاربردی، به بررسی دلایل چپ شدن چشم نوزاد، زمان مراجعه به پزشک، روش‌ های درمان و نکات تقویت بینایی نوزاد می ‌پردازیم.

در چند ماه اول زندگی، انحراف چشم نوزاد امری طبیعی است

نوزادان هنگام تولد هنوز سیستم بینایی کاملی ندارند. عضلات کنترل ‌کننده چشم‌ ها به مرور رشد کرده و هماهنگ می ‌شوند. به همین دلیل، چشمان نوزاد ممکن است در هفته‌ ها و ماه ‌های اول هماهنگی کاملی نداشته باشند.

در واقع تا حدود ۴ تا ۶ ماهگی، بسیاری از پزشکان چپ شدن گاه ‌به‌ گاه چشم نوزاد را امری طبیعی می ‌دانند. در این مدت، مغز و عضلات چشم در حال تمرین برای ایجاد هماهنگی کامل هستند. بنابراین اگر در چند ماه اول زندگی متوجه انحراف خفیف چشمان کودک شدید، نگران نباشید؛ احتمال زیاد، این مشکل با رشد کودک به ‌طور خودکار برطرف می‌ شود.

استرابیسم گذرا یا انحراف موقت چشم نوزاد چیست؟

اصطلاح پزشکی استرابیسم گذرا به حالتی گفته می ‌شود که نوزاد در ماه‌ های ابتدایی تولد دچار انحراف ‌های موقتی در چشم می ‌شود. این وضعیت معمولاً در هنگام خستگی، تمرکز بیش از حد یا خواب ‌آلودگی نوزاد رخ می ‌دهد. در چنین شرایطی، عضلات چشم هنوز به ‌طور کامل قوی نشده ‌اند و نمی ‌توانند چشم ‌ها را کاملاً هماهنگ نگه دارند.

به‌ همین دلیل مشاهده چپ شدن چشم نوزاد در این دوران نگران‌ کننده نیست و بخشی از روند رشد طبیعی عضلات بینایی به حساب می ‌آید. اما اگر این حالت دائمی باشد یا پس از ۶ ماهگی ادامه پیدا کند، می ‌تواند نشانه‌ ای از یک اختلال بینایی جدی ‌تر باشد.

علت چپ شدن چشم نوزاد چیست؟ بررسی ۵ دلیل رایج

دلایل چپ شدن چشم نوزاد ممکن است بسیار متنوع باشند. در ادامه به چند مورد از رایج ‌ترین علل انحراف چشم نوزاد اشاره می ‌کنیم:

1. عدم رشد کامل عضلات چشم

   مهم ‌ترین علت انحراف چشم در نوزادان، رشد ناکافی عضلات حرکتی چشم ‌هاست. تا زمانی که این عضلات تقویت نشوند، چشمان نوزاد ممکن است به ‌طور کامل هماهنگ نباشند.

2. پلیز کاذب یا Pseudoesotropia

   در برخی نوزادان، به‌ ویژه آن‌ هایی که پل بینی پهن ‌تری دارند، ظاهر چشم‌ ها ممکن است چپ به نظر برسد؛ درحالی ‌که چشم‌ ها کاملاً سالم ‌اند. این حالت که به آن «پلیز کاذب» گفته می‌ شود، کاملاً طبیعی و بی ‌ضرر است و با رشد صورت کودک به‌ مرور از بین می ‌رود.

3. سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی

   اگر در خانواده سابقه ‌ی لوچی چشم یا استرابیسم وجود داشته باشد، احتمال اینکه نوزاد نیز دچار انحراف چشم شود بیشتر است. در این حالت، ممکن است نیاز به درمان‌ های هدفمندتری وجود داشته باشد.

4. اختلالات عصبی یا مشکلات مادرزادی

   در برخی موارد نادر، چپ شدن چشم می‌ تواند نشانه ‌ای از مشکلات مغزی یا عصبی مثل فلج عضلات چشمی یا ناهنجاری ‌های مادرزادی باشد. تشخیص این موارد تنها توسط چشم ‌پزشک متخصص اطفال ممکن است.

5. تنبلی چشم یا آمبلیوپی

   در صورتی ‌که یکی از چشم ‌ها عملکرد ضعیف ‌تری نسبت به دیگری داشته باشد، مغز ممکن است به‌ مرور استفاده از آن چشم را متوقف کند. این حالت منجر به تنبلی چشم می‌ شود که درمان آن در سنین پایین بسیار ساده ‌تر است.

حتماً لازم نیست برای هر چپ شدن چشم کودک نگران شوید، اما در شرایط زیر حتماً باید با پزشک مشورت کنید:

• چپ شدن چشم کودک پس از ۶ ماهگی همچنان ادامه دارد.
• انحراف چشم نوزاد به ‌طور دائمی دیده می ‌شود و فقط مربوط به خستگی نیست.
• کودک برای نگاه کردن، سرش را به یک طرف کج می ‌کند.
• یکی از چشم ‌ها واضحاً بیشتر از دیگری منحرف است.
• کودک نمی ‌تواند روی اسباب‌بازی‌ ها تمرکز کند یا آنها را دنبال کند.

اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، بهتر است از پزشک چشم ‌پزشک کودک کمک بگیرید تا در صورت نیاز، روند درمان به ‌موقع آغاز شود.

چگونه انحراف چشم نوزاد تشخیص داده می ‌شود؟

تشخیص دقیق نیاز به معاینه حضوری توسط چشم‌ پزشک اطفال دارد. پزشک از روش‌ هایی مثل تست رفلکس قرنیه و ارزیابی حرکات چشم استفاده می ‌کند تا مشخص کند که آیا انحراف واقعی وجود دارد یا فقط ظاهر چشم این ‌طور به نظر می ‌رسد.

درمان انحراف چشم در نوزادان چگونه انجام می ‌شود؟

بسته به شدت و علت چپ شدن چشم کودک، درمان ‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

• استفاده از عینک اصلاحی: در برخی موارد، مخصوصاً وقتی علت انحراف ناشی از عیوب انکساری (مثل دوربینی) باشد، عینک تجویز می ‌شود.
• پَچ یا بستن چشم سالم: برای تقویت چشم ضعیف‌ تر از پوشاندن چشم سالم استفاده می ‌شود تا مغز کودک مجبور شود از چشم تنبل استفاده کند.
• تمرینات بینایی: گاهی اوقات تمرین ‌های مخصوصی برای تقویت عضلات چشم توصیه می‌ شود.
• جراحی عضلات چشم: در موارد شدیدتر و زمانی که درمان‌ های غیرتهاجمی نتیجه ندهند، ممکن است عمل جراحی برای تنظیم عضلات چشم انجام شود.

چطور به تقویت بینایی نوزاد کمک کنیم؟

با چند کار ساده روزانه می ‌توانید به رشد بینایی و عملکرد عضلات چشم نوزاد کمک کنید:

• اسباب ‌بازی ‌های رنگی، ساده و با حرکت آرام جلوی چشم کودک نگه دارید.
• اسباب ‌بازی را به آرامی به چپ و راست ببرید تا نوزاد با چشم دنبال کند.
• از نور زیاد یا نور خیلی کم در محیط نوزاد پرهیز کنید.
• حتماً مطمئن شوید کودک در طول روز فرصت کافی برای تماشای اشیای متحرک دارد.

نتیجه‌ گیری نهایی

چپ شدن چشم نوزاد تا ۶ ماهگی معمولاً موضوعی طبیعی و قابل ‌انتظار است. در این مدت، عضلات چشم کودک در حال رشد و هماهنگی با مغز هستند. اما اگر انحراف چشم نوزاد بعد از این سن ادامه یافت یا با علائم نگران ‌کننده‌ ای همراه بود، لازم است با پزشک متخصص چشم کودکان مشورت شود.

تشخیص زودهنگام و شروع درمان به ‌موقع، از بروز مشکلات جدی ‌تری مانند تنبلی چشم و کاهش دائمی بینایی در آینده جلوگیری می ‌کند. پس اگر کوچک ‌ترین تردیدی دارید، بهتر است اقدام کنید. آرامش خاطر شما، ارزش آن را دارد.