نگاه نوزاد به دنیای اطراف: چه می بیند و چه می خواهد؟
ورود نوزاد به این دنیا، درست مثل سفر به یک سیاره ناشناخته است! جایی که همه چیز جدید، ناآشنا و حتی گاهی ترسناک به نظر می رسد. چشم های کوچکش هنوز قدرت دید کاملی ندارند، گوش هایش در حال کشف صداهای تازه هستند و قلبش دنبال آغوشی می گردد که حس آشنایی داشته باشد. این دنیای جدید، پر از تجربه های تازه برای نوزاد است و برای اینکه والدین بتوانند مراقبت بهتری ارائه دهند، باید دنیای نوزاد را از نگاه خودش ببینند.
حس های پنج گانه در نوزادان؛ درک نوزاد از محیط چگونه است؟
در روزهای ابتدایی زندگی، نوزاد هنوز توانایی درک کامل و واضح از محیط اطرافش را ندارد. حواس او به صورت ناقص و ناپخته شروع به فعالیت می کنند و به مرور زمان رشد می کنند. شناخت نحوه کارکرد هر حس در نوزاد کمک می کند تا بهتر بدانیم چگونه باید با او ارتباط برقرار کنیم.
بینایی نوزاد؛ دیدی محدود اما مهم
نوزادان در بدو تولد تنها قادر به دیدن اشیایی هستند که در فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتی متری چشمانشان قرار دارند. این فاصله دقیقاً فاصله صورت مادر تا نوزاد هنگام شیر خوردن است. نوزاد هنوز نمی تواند رنگ ها را به خوبی تشخیص دهد و همه چیز را نسبتاً تار می بیند. با این حال، چهره مادر برایش قابل تشخیص است و ارتباط چشمی با والدین برایش بسیار دلگرم کننده است.
شنوایی؛ نوزاد به صداهای آشنا واکنش نشان می دهد
یکی از قوی ترین حواس در نوزادان، حس شنوایی است. صدای قلب مادر، لالایی های آرام و آهنگین یا حتی صدای آرام صحبت کردن اطرافیان، همگی باعث حس امنیت در نوزاد می شوند. نوزاد ممکن است با شنیدن صدای ناآشنا، مضطرب شود یا حتی گریه کند.
بویایی و چشایی؛ نقش مهم در شناسایی مادر
نوزاد از همان لحظه تولد می تواند بوی بدن مادر یا شیر را تشخیص دهد. این موضوع باعث می شود نوزاد هنگام نزدیکی به مادر، آرام شود. حس بویایی و چشایی از جمله حواس بسیار قوی در نوزاد هستند که نقش مهمی در پیوند عاطفی و شناسایی مادر ایفا می کنند.
لامسه؛ لمس کردن یعنی اطمینان
نوزاد از طریق لمس، احساس امنیت و آرامش را تجربه می کند. تماس پوست با پوست، نوازش آرام، گرفتن دست نوزاد یا در آغوش گرفتن، همگی باعث ترشح هورمون های آرامبخش مثل اکسی توسین در بدن او می شود و احساس دوست داشته شدن را منتقل می کند.
نیازهای اصلی نوزاد؛ از گرسنگی تا آغوش گرم
نوزاد با مجموعه ای از نیازهای فطری و غریزی متولد می شود که اگر به درستی پاسخ داده شوند، مسیر رشد سالم جسمی و روانی او تضمین خواهد شد. برخلاف تصور، نوزاد فقط غذا و خواب نمی خواهد؛ او به توجه، ارتباط عاطفی، امنیت و همراهی هم نیاز دارد.
نیاز به تماس فیزیکی و در آغوش بودن
نوزاد، برخلاف آنچه بسیاری تصور می کنند، از بغل شدن زیاد لوس نمی شود. بلکه این تماس فیزیکی، بخش ضروری از فرآیند رشد اوست. نوازش های مداوم، بغل کردن و تماس مستقیم پوست با پوست باعث ترشح هورمون های مثبت در بدن او شده و به او حس تعلق و امنیت می دهد.
تغذیه منظم و به‌موقع
نوزاد هنوز مفهوم گذر زمان را نمی داند. برایش گرسنگی یک تهدید بزرگ است، پس انتظار دارد به محض احساس گرسنگی، شیر دریافت کند. تغذیه نه تنها نیاز جسمی او را برطرف می کند، بلکه در ایجاد پیوند عاطفی میان او و مادر نقش حیاتی دارد.
پاسخ به گریه؛ زبان نوزاد همین است
گریه مهم ترین وسیله ارتباطی نوزاد با والدین است. وقتی گریه می کند، در حال ارسال پیام است: شاید گرسنه باشد، شاید پوشکش کثیف شده یا حتی فقط نیاز به در آغوش بودن دارد. پاسخ سریع و همدلانه به گریه های نوزاد، باعث شکل گیری اعتماد می شود. نادیده گرفتن مکرر گریه نوزاد، پیام ناامنی به او منتقل می کند.
نیاز به خواب متعادل
چرخه خواب نوزاد با بزرگ ترها تفاوت دارد. خواب او به‌صورت چند تکه در طول شبانه روز است و ممکن است هر ۲ یا ۳ ساعت یک بار بیدار شود. تنظیم آرام محیط خواب، نور کم، موسیقی آرام و حضور فیزیکی مادر می تواند کیفیت خواب نوزاد را بهتر کند.
ارتباط عاطفی؛ نوزاد از همان ابتدا احساس دارد
بسیاری از والدین فکر می کنند نوزاد تا چند ماه اول صرفاً یک موجود بی احساس است که فقط می خورد و می خوابد. اما واقعیت این است که دنیای عاطفی نوزاد از همان روزهای ابتدایی فعال است.
نوزاد به نگاه عاشقانه، لبخند مادر، صدای آرام پدر و نوازش دست ها واکنش نشان می دهد. او به توجه، عشق و اطمینان نیاز دارد. همه ی این ها کمک می کند که نوزاد بداند تنها نیست و این دنیای جدید، جای امنی برای زندگی است.
چگونه به نوزاد نشان دهیم که درک اش می کنیم؟
پاسخ درست و آگاهانه به نیازهای نوزاد نه تنها او را آرام می کند، بلکه پایه گذار رابطه ای عمیق، ایمن و محکم برای آینده است. برای این کار، چند توصیه ساده ولی کاربردی داریم:
-
همیشه با نوزاد صحبت کنید؛ حتی اگر کلمه ای از حرف هایتان را نفهمد، صدای شما برایش آرامش بخش است.
-
تماس چشمی برقرار کنید؛ در هنگام شیر دادن، تعویض پوشک یا خواباندن.
-
لبخند بزنید؛ نوزاد از طریق چهره ی شما دنیایش را کشف می کند.
-
برنامه روزانه ایجاد کنید؛ الگوی تکراری غذا، خواب و بازی باعث ایجاد حس پیش بینی پذیری و امنیت در نوزاد می شود.
نتیجه گیری: وقتی دنیای نوزاد را بفهمیم، فرزند سالم تری خواهیم داشت
نوزادان موجوداتی فوق العاده حساس و در عین حال قدرتمند هستند. اگر ما به عنوان والدین بتوانیم دنیای محدود و در عین حال عمیق آن ها را درک کنیم و با عشق، صبوری و آگاهی به آن پاسخ دهیم، پایه گذار آینده ای روشن برای فرزندمان خواهیم بود.
با شناخت حواس نوزاد، توجه به نیازهای جسمی و عاطفی او، ایجاد ارتباط مؤثر و فراهم کردن محیطی امن و پایدار، می توانیم رشد سالم نوزاد را تضمین کنیم. دنیای او کوچک است، اما تأثیر مراقبت درست از او، بسیار بزرگ و ماندگار خواهد بود.
برای ثبت نظر، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید.