نشانه‌های حساسیت در نوزادان؛ چطور متوجه شویم کودکمان آلرژی دارد؟

وقتی نوزادی وارد زندگی‌مان می‌شود، کوچک‌ترین تغییر در رفتار یا ظاهر او می‌تواند باعث نگرانی‌مان شود. یکی از این دغدغه‌های رایج، آلرژی یا حساسیت‌های مختلفی است که ممکن است نوزاد به آن دچار شود. آلرژی در نوزادان می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند و گاهی تشخیص آن برای والدین دشوار است. در این مقاله به طور کامل به نشانه‌ها، دلایل و راهکارهای مدیریت حساسیت نوزاد می‌پردازیم.

چرا باید آلرژی نوزاد را زود تشخیص دهیم؟

واکنش سیستم ایمنی نوزادان به بعضی از مواد که برای بقیه بی‌ضرر هستند، ممکن است باعث بروز مشکلاتی در سلامت آن‌ها شود. اگر این علائم زود تشخیص داده نشوند، ممکن است وضعیت نوزاد پیچیده‌تر و درمان سخت‌تر شود. بنابراین آگاهی پدر و مادر در این زمینه اهمیت زیادی دارد.

شایع‌ترین علائم آلرژی در نوزادان

آلرژی‌ها در نوزادان ممکن است روی بخش‌های مختلفی از بدن تأثیر بگذارند؛ از سیستم گوارشی گرفته تا پوست و دستگاه تنفسی.

مشکلات گوارشی ناشی از آلرژی

• برگشت شدید شیر پس از خوردن
• دل‌پیچه و گریه‌های شدید به‌ویژه بعد از غذا
• اسهال یا یبوست مکرر
• مدفوع خونی یا موکوسی
• نفخ زیاد همراه با بی‌قراری

این نشانه‌ها معمولا بعد از خوردن شیر (چه شیر مادر چه شیر خشک) خود را نشان می‌دهند و می‌توانند هشداردهنده حساسیت غذایی باشند.

واکنش‌های پوستی

پوست نوزاد، یکی از سریع‌ترین جاهایی است که به آلرژن‌ها واکنش نشان می‌دهد:

• اگزما یا خشکی و قرمزی پوست به‌همراه خارش
• بروز کهیر و لکه‌های قرمز برجسته
• ورم در اطراف چشم‌ها، لب‌ها یا گونه‌ها
• پوسته‌پوسته شدن یا ترک پوست در نقاط خاصی از بدن

علائم تنفسی ناشی از حساسیت

آلرژی می‌تواند در دستگاه تنفسی نوزاد نیز خودش را نشان دهد:

• گرفتگی مداوم بینی بدون علائم سرماخوردگی
• آبریزش بینی و عطسه‌های مکرر
• سرفه‌های خشک
• خس‌خس سینه در هنگام تنفس
• بی‌قراری و اختلال در خواب شبانه

چه عواملی باعث بروز آلرژی در نوزادان می‌شود؟

تغذیه نوزاد

یکی از مهم‌ترین عوامل، نوع تغذیه کودک است:

• اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است برخی مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند، از طریق شیر به بدن نوزاد برسند و واکنش آلرژیک ایجاد کنند.
• در صورتی که نوزاد با شیر خشک تغذیه می‌شود، ترکیبات خاصی در شیر خشک (مانند پروتئین‌های گاوی) می‌توانند عامل آلرژی باشند.

زمینه ژنتیکی

اگر یکی از والدین یا خواهر و برادرهای بزرگتر سابقه آلرژی، آسم یا اگزما داشته باشند، احتمال اینکه نوزاد هم دچار حساسیت شود بیشتر است.

عوامل محیطی

محیط زندگی نوزاد نیز نقش مهمی دارد:

• گرد و غبار موجود در خانه
• حیوانات خانگی مانند سگ و گربه
• گرده گیاهان به‌ویژه در فصل بهار
• دود سیگار یا آلودگی هوا

چگونه آلرژی نوزاد را تشخیص دهیم؟

در اولین قدم، اگر هر کدام از علائمی که در بالا گفتیم را در نوزاد خود مشاهده کردید، بدون تعلل به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. پزشک ممکن است آزمایش خون یا تست حساسیت پوستی برای تشخیص دقیق انجام دهد و در برخی موارد نیز با حذف مرحله‌ای برخی غذاها، منبع آلرژی مشخص می‌شود.

راهکارهای درمان و کنترل آلرژی نوزاد در خانه

در صورت تغذیه با شیر مادر:

• رژیم غذایی مادر را بررسی و مواد مشکوک مانند لبنیات، تخم‌مرغ، آجیل یا غذاهای فرآوری‌شده را موقتاً حذف کنید.

در صورت تغذیه با شیر خشک:

• با نظر پزشک، نوع شیر خشک به شیرهای مخصوص حساسیت (هایپوآلرژنیک یا شیرهای با پروتئین هیدرولیز شده) تغییر داده می‌شود.

برای مراقبت از پوست نوزاد:

• از لوسیون‌ها و کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص نوزاد که فاقد عطر و مواد شیمیایی هستند استفاده کنید.
• لباس‌های نخی و نرم برای نوزاد انتخاب کنید.
• از شوینده‌های ملایم و بدون بو برای لباس‌های نوزاد استفاده شود.

کاهش عوامل محیطی:

• خانه را به‌طور مرتب گردگیری و تهویه کنید.
• تماس نوزاد با حیوانات خانگی و آلرژن‌های احتمالی محدود شود.
• سیگار کشیدن در فضای منزل به هیچ‌وجه انجام نشود.

جمع‌بندی؛ با آگاهی، نگرانی‌ها کمتر می‌شوند

نکته مهم این است که آلرژی نوزاد قابل کنترل و درمان است. فقط کافی است به نشانه‌های بدن کودک توجه کنید و در صورت مشاهده موارد مشکوک، با یک پزشک مشورت نمایید. گاهی فقط با تغییر رژیم غذایی مادر یا جایگزینی نوع شیر خشک، می‌توان قدم‌های بزرگی برای سلامت کودک برداشت. با آرامش، پیگیری و مشورت با پزشک، می‌توان به نوزاد کمک کرد تا با کمترین ناراحتی، این مرحله از رشد را پشت سر بگذارد.